فریز بافت تخمدان
انجماد بافت تخمدان روشی برای حفظ قدرت باروری زنان می باشد. انجماد بافت تخمدان تکنیکی مناسب برای بیمارانی است که به علت ابتلا به سرطان (مانند سرطان تخمدان)، نیاز به درمان های زود هنگام مثل شیمی درمانی یا جراحی دارند و به دلیل کمبود وقت و نیاز به اقدامات سریع درمانی، نمی توانند وارد سیکل ای وی اف (IVF) شوند چرا که روند IVF شامل تحریک تخمکگذاری، تخمک کشی میباشد. از آنجایی که فریز بافت تخمدان نیاز به تحریک هورمونی ندارد، بنابراین تاخیری در درمان سرطان و شیمی درمانی ایجاد نمیشود.
موارد کاربرد انجماد بافت تخمدان:
• زنان مبتلا به سرطان که نیازمند شیمی درمانی یا پرتو درمانی دارند و زمان کافی برای استفاده از داروهای تحریک تخمک گذاری و فریز تخمک ندارند
• زنان بالای ۳۵ سال و مجرد
• زنان مبتلا به بیماری های خود ایمنی
• زنان با سابقه خانوادگی یائسگی زودرس
فریز اسپرم
حفظ یک سلول به مدت طولانی از طریق فرایند انجماد انجام میشود
سلول های باروری مردان (اسپرم) بسیار حساس هستند و در مقابل کوچک ترین مسائلی می توانند تحت تاثیر قرار گیرند. مانند پرتودرمانی، ضربه، مصرف داروهای شیمی درمانی و عوامل محیطی آسیب پذیرند. این موارد می توانند عاملی برای اختلال در فرآیند اسپرماتوژنز باشند و در نهایت منجر به توقف کامل تولید اسپرم شوند.
فرآیند اسپرماتوژنز، روندی است که موجب تولید اسپرم ها می شود.
فریز کردن اسپرم به عنوان یک روش کمک باروری به خصوص برای مردانی به شمار می آید که به بیماری سرطان مبتلا شده اند و دچار تخریب فرآیند اسپرماتوژنز هستند. این روش اولین راهی است که قبل از هر روش درمانی دیگر به کار گرفته می شود، چرا که در مواردی مثل جراحی واریکوسل احتمال آسیب به بیضه و به صفر رسیدن تولید اسپرم بعد از جراحی میشود که در صورت فریز اسپرم از این اتفاق پیشگیری میشود.
از موارد استفاده انجماد اسپرم می توان به اهدای اسپرم، لقاح مصنوعی یا سایر روش های درمان ناباروری اشاره کرد.
پس از استخراج اسپرم ها و انجام آزمایشات لازم آن ها را در ظروف نیتروژن مایع با دمای بسیار پایین نگهداری می کنند تا زمانی که نیاز به استفاده از آن باشد. در نهایت برای استفاده از این اسپرم های منجمد، آن ها را با تکنیک های تخصصی ذوب کرده و برای مصارف مختلف، آماده می کنند.
کاربردهای فریز اسپرم
از جمله کاربردهایی که می توان برای فریز اسپرم در نظر گرفت عبارتند از:
• پیشگیری از ناباروری در آینده
• تضمین باروری برای زوج هایی که مرد اسپرم کمتری دارد.
• مناسب برای آقایانی که عمل وازکتومی (عقیم سازی) انجام داده اند.
• ذخیره سازی اسپرم در مواقعی که قرار است جراحی در ناحیه تناسلی انجام گیرد که روند انزال و تولید اسپرم را تحت تاثیر قرار میدهد
• در صورت عدم امکان حضور در موعد لقاح مصنوعی
• برای اهدای اسپرم
فریز تخمک
فریز تخمک روشی است که به وسیله آن می توان توانایی یک زن برای باردار شدن در آینده را حفظ کرد. تعداد و کیفیت تخمک ها و توانایی زنان برای باردار شدن، با افزایش سن کاهش مییابد. بنابراین فریز تخمک های زنان، وقتی که هنوز جوان هستند و تخمک های آنان از کیفیت بالایی برخوردار است، یک روش درست، برای حفظ باروری آنان در آینده میباشد.
سن بانوان در هنگام فریز تخمک عامل بسیار مهمی در کیفیت تخمک ها محسوب می شود، پس بهتر است فریز تخمک قبل از ٣۵ سالگی انجام شود
در ابتدا تحریک تخمدان ها با دارو برای تولید تخمک های بیشتر، انجام میشود. با این کار به جای تولید یک تخمک در طول سیکل قاعدگی، چندین تخمک آزاد و بالغ می شوند. در طول مدت زمانی که فرد این داروها را مصرف می کند باید نزد پزشک متخصص خود مراجعه کند تا با انجام سونوگرافی واژینال وضعیت فولیکول ها مشخص شود.
بعد از طی این روند، جراحی با بیهوشی خفیف جهت استخراج تخمک ها انجام میشود که هر چه تخمک های بیشتری استخراج شود، انجماد تخمکها با موفقیت بیشتری انجام میشود.
پس از گرفتن تخمک ها از فولیکول، آن ها را در یک فضای حاوی نیتروژن مایع با دمای بسیار پایین یا به اصطلاح تانک نیتروژن مایع، نگهداری می کنند تا مانع فعالیت بیولوژیکی تخمک ها شوند.
چه افرادی برای استفاده از تخمک های فریز شده مناسبند؟
• نارسایی تخمدان
• کاهش ذخیره تخمدان
• زنان بالای 40 سال که احتمال وجود تخمک های طبیعی و سالم در آن ها کمتر است.
• در صورت وجود بیماری های ژنتیکی شناخته شده در خانواده به ویژه؛ اگر فرزند مبتلا دارند
فریز جنین
ابتدا جنین وارد مرحله ی cryopreservation میشود که آب سلولی جنین را خارج کرده و آن را با ماده ی دیگری جایگزین می کند. سپس جنین با مراحل خاصی منجمد می شود به گونه ای که مانع ایجاد کریستال های یخی شود که به بافت جنین آسیب می رسانند، سپس جنین در نیتروژن مایع نگهداری می شوند. 95 درصد جنین ها در این مرحله سالم میمانند و ساختار خود را حفظ کنند.
فریز بافت بیضه
انجماد بافت بیضه برای حفظ باروری مردان یا پسران مبتلا به سرطان نیازمند شیمیدرمانی یا پرتودرمانی، پسران یا مردان مبتلا به بیماریهایی که احتمال آسیب به بافت بیضه در آنها وجود دارد و یا در مردان نابارور مبتلا به آزواسپرمی غیرانسدادی بهکار میرود. در این روش، بخشی از بافت بیضه از طریق بیوپسی بیضه، با یا بدون استفاده از میکروسکوپ جراحی(TESE or Microscopic TESE) برداشته و در محیط پایۀ غنیشده با سرم به بخش جنینشناسی منتقل می شود. در ابتدا، بخشهایی از نمونه با ابزار استریل خرد میشود و وجود اسپرم در لولههای سمینی فروس بررسی میشود. در صورت وجود اسپرم قابل استفاده در بیضۀ افراد بالغ قبل از انجماد، بافت در قطعات مناسب برش داده و به ظروف حاوی ماده نگهدارنده منتقل میشود. روش انجماد در فاز بخار ازت مایع انجام می شود. در مورد بیضۀ کودکان، لزومی به بررسی وجود اسپرم نیست و بخشی از بافت بیضه برای بررسی سیتوپاتولوژی ارسال میگردد.
استفاده ی مجدد از بافت بیضه در زوجین نابارور از طریق ذوب مجدد بافت بیضه، استحصال اسپرم زنده و باروری تخمک به روش ICSI است. در مورد کودکان نیز انتظار میرود در آیندۀ نزدیک با گسترش دانش در حوزۀ سلولهای بنیادی بتوان سلولهای بنیادی اسپرمساز را از بافت بیضه منجمد شده استخراج و دوباره به بیضۀ صاحب بافت منتقل کرد.